สืบทอดภาพฝันของสมบัด

ปาฐกถาของอึ้งชุ่ยเม้ง (Shui Meng Ng) ในงานเวทีภาคประชาชนเอเชีย-ยุโรปครั้งที่ 10 (Asia-Europe People’s Forum – AEPF)

มิลาน อิตาลี 10-12 ตุลาคม 2557

“มุ่งสู่รัฐในเอเชีย-ยุโรปที่เป็นธรรมและมีส่วนร่วม รัฐของพลเมืองเพื่อพลเมือง”

อึ้งชุ่ยเม้ง เวทีภาคประชาชนเอเชีย-ยุโรปครั้งที่ 10: เมื่อสองปีที่แล้ว ในเวทีภาคประชาชนเอเชีย-ยุโรปครั้งที่ 9 คุณสมบัด สมพอน สามีดิฉันเป็นประธานร่วมของคณะผู้จัดงานเวทีภาคประชาชนเอเชีย-ยุโรป เขาได้กล่าวปาฐกถาในพิธีเปิดของงานซึ่งจัดขึ้นที่กรุงเวียงจันทน์ ประเทศลาว ตอนนั้นเขาทั้งมีความสุขและตื่นเต้นเพราะหลังจากเตรียมการอย่างหนัก เวทีภาคประชาชนเอเชีย-ยุโรปครั้งที่ 9 จะเริ่มขึ้นอย่างเป็นทางการ โดยมีรองนายกรัฐมนตรีของประเทศลาวเป็นประธาน ผู้เข้าร่วมกว่า 1,000 คนมาจากกลุ่มและหน่วยงานภาคประชาสังคมตลอดทั่วเอเชีย-แปซิฟิก ในฐานะคนลาว สมบัดภูมิใจที่ประเทศของเขาได้เป็นเจ้าภาพจัดเวทีภาคประชาสังคมที่สำคัญครั้งนี้ ในช่วงไม่กี่วันต่อมาระหว่างวันที่ 16-19 ตุลาคม ผู้เข้าร่วมมีโอกาสแลกเปลี่ยน โต้เถียง แบ่งปันและนำเสนอบทเรียนต่าง ๆ อย่างเต็มที่ เป็นผลมาจากปัญหาท้าทายที่คล้ายคลึงกัน ปัญหาความยากจน การแบ่งขั้วทางสังคม ความไม่เท่าเทียม ภาระหนี้สิน และการว่างงาน ซึ่งเป็นปัญหาร่วมกันของประชาชนทั่วไปทั้งในเอเชีย-ยุโรป การพูดคุยเป็นไปอย่างคึกคัก เวทีอภิปรายได้รับความสนใจอย่างยิ่ง ผู้เข้าฟังต่างมีส่วนร่วมและเสนอความเห็นอย่างสร้างสรรค์ พวกเขาต่างกระตือรือร้นที่จะเสนอแนวคิดและประสบการณ์ และต่างมุ่งทำงานเพื่อนำเสนอ “ภาพฝันของประชาชน” ที่สะท้อนถึงความหวังและความฝันร่วมกัน และต่อมามีการนำเนื้อหาส่วนหนึ่งไปจัดทำเป็นแถลงการณ์ฉบับแรกของเวทีภาคประชาชนเอเชีย-ยุโรปครั้งที่ 9 เพื่อเสนอต่อผู้นำประเทศต่าง ๆ ของ ASEM ให้มีการพิจารณาและนำไปปฏิบัติในการประชุม ASEM ครั้งต่อไป จากการประเมินของหลายท่าน และจากการยอมรับต่อสาธารณะของคณะกรรมการผู้จัดงานระหว่างประเทศ ถือว่าเวทีภาคประชาชนเอเชีย-ยุโรปครั้งที่ 9 เป็นเวทีภาคประชาชนที่ประสบความสำเร็จมากสุดครั้งหนึ่ง จากนั้นในวันที่ 15 ธันวาคม 2555 สองเดือนหลังจากปิดการประชุมเวทีภาคประชาชนเอเชีย-ยุโรปครั้งที่ 9 สมบัด สมพอนก็หายตัวไป มีผู้พบเห็นเขาครั้งสุดท้ายระหว่างถูกเรียกให้จอดรถที่ป้อมตำรวจในกรุงเวียงจันทน์ จากนั้นถูกนำตัวไปไว้ในรถกระบะสีขาว ภาพเหตุการณ์ขณะลักพาตัวสมบัดได้รับการบันทึกไว้ในกล้องวีดิโอของตำรวจจราจร และต่อมามีการนำคลิปวีดิโอการลักพาตัวดังกล่าวไปเผยแพร่ทาง You-tube การหายตัวไปของสมบัดทำให้ชุมชนนักพัฒนาทั้งในเอเชียและที่อื่น ๆ ต่างตกใจ สื่อกระแสหลัก ทั้งสื่อสิ่งพิมพ์และโทรทัศน์ รายงานข่าวการหายตัวไปของเขาอย่างกว้างขวาง สมบัด สมพอนเป็นผู้นำภาคประชาสังคมซึ่งเป็นที่เคารพนับถือมากสุดของลาว เขาเป็นนักพัฒนามากว่า 30 ปี เป็นที่รู้จักทั้งในลาวและเอเชีย การอุทิศทุ่มเทและความเป็นผู้นำในการพัฒนาชุมชนและเยาวชน ยังทำให้เขาได้รับรางวัลรามอน แม็กไซไซ ซึ่งถือเป็นรางวัลโนเบลสำหรับคนเอเชียเมื่อปี 2548 ภายหลังการลักพาตัวเขา ผู้นำรัฐบาลหลายแห่งทั่วทั้งเอเชีย-ยุโรป รวมทั้งตัวแทนหน่วยงานพัฒนาและสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศ ต่างแสดงความกังวลและเรียกร้องให้รัฐบาลลาวดำเนินการสอบสวนอย่างเต็มที่และโปร่งใส เพื่อค้นหาตัวสมบัด และนำตัวเขากลับมาสู่ดิฉันและครอบครัวอย่างปลอดภัย ครอบครัวดิฉันและตัวดิฉันเองได้เรียกร้องหลายครั้งให้ผู้นำในประเทศนี้ใช้อำนาจและทรัพยากรที่มีอยู่เพื่อคลี่คลายคดีนี้ ประเทศลาวได้ลงนามในอนุสัญญาแห่งสหประชาชาติเพื่อต่อต้านการบังคับบุคคลให้สูญหายและโดยไม่สมัครใจ (UN Convention Against Enforced and Involuntary Disappearances) ลาวจึงมีหน้าที่ปฏิบัติตามพันธกรณี และต้องแก้ปัญหาการหายตัวไปของสมบัดอย่างเร่งด่วน อย่างรับผิดชอบ และอย่างเป็นธรรม แต่ผ่านไปเกือบสองปี ดิฉันไม่ได้ข่าวว่าคุณสมบัดอยู่ที่ใดเลย รัฐบาลลาวรับปากที่จะสอบสวน แต่จนถึงทุกวันนี้ ทางการกล่าวย้ำเสมอว่ายังไม่พบร่องรอยใด ๆ ของสมบัด ทั้งไม่ทราบว่าใครเป็นผู้กระทำ จนถึงทุกวันนี้ ดิฉันยังคงตกใจและเสียใจ และยังคงเรียกร้องต่อไปให้รัฐบาลลาวเดินหน้าสอบสวนและค้นหาตัวของสมบัด สองปีผ่านไป ดิฉันยังคงพยายามทำใจเพื่อยอมรับกับสิ่งที่เกิดขึ้น พยายามศึกษาว่าการหายตัวไปของสมบัดเกิดขึ้นได้อย่างไร และใครเป็นผู้รับผิดชอบ กว่าสองปีที่ผ่านมา ดิฉันเฝ้าถามตัวเองว่า บทบาทที่โดดเด่นของสมบัดในการวางแผนและเตรียมการจัดเวทีภาคประชาชนเอเชีย-ยุโรป และการพูดคุยในประเด็นสิทธิของประชาชนในรายการดังกล่าว เป็นสาเหตุให้เกิดการลักพาตัวเขาหรือไม่? หรือว่าการส่งเสริมพื้นที่ของภาคประชาสังคมของเขาไปล้ำเส้นของนักการเมือง หรือไปสร้างความเดือดร้อนรำคาญให้กับผู้มีอิทธิพลบางคนหรือไม่? แต่จากที่ดิฉันเข้าใจ เวทีภาคประชาชนเอเชีย-ยุโรปควรเป็นพื้นที่ปลอดภัยเพื่อการแลกเปลี่ยนอย่างเปิดเผยและพูดคุยอย่างจริงจังเพื่อการเปลี่ยนแปลง และรัฐบาลซึ่งเป็นเจ้าภาพจัดงานมีหน้าที่ประกันความปลอดภัยของผู้ที่เกี่ยวข้อง เหตุใดการมีส่วนร่วมของสมบัดในเวทีภาคประชาชนเอเชีย-ยุโรปจึงเป็นเหตุให้มีการลักพาตัวเขาได้? ดิฉันยังคงไม่มีคำตอบสำหรับคำถามเหล่านี้ เมื่อทบทวนถึงเหตุการณ์ก่อนที่จะมีเวทีภาคประชาชนเอเชีย-ยุโรปครั้งที่ 9 และการหายตัวไปของสมบัด ดิฉันจำได้ว่าได้เตือนคุณสมบัดว่าอาจมีความเสี่ยงต่อตัวเขาเอง หากไปเกี่ยวข้องอย่างจริงจังกับการจัดเตรียมและวางแผนเวทีภาคประชาชนเอเชีย-ยุโรป โดยเฉพาะอย่างยิ่งดิฉันกังวลเกี่ยวกับข้อเสนอของเขาให้มีการแลกเปลี่ยนและปรึกษาหารืออย่างเปิดเผยกับชุมชนทั่วประเทศลาว เนื่องจากตระหนักดีว่าการแลกเปลี่ยนเช่นนี้อาจทำให้มีการพูดคุยถึงประเด็นที่อ่อนไหวทางการเมือง ทั้งในเรื่องที่ดินและการใช้ทรัพยากรธรรมชาติ รวมทั้งการค้าและการลงทุนที่ส่งผลกระทบต่อการดำรงชีพของชุมชนในท้องถิ่นต่าง ๆ แต่คุณสมบัดมักเพิกเฉยต่อข้อกังวลของดิฉัน เขายืนยันว่าเวทีภาคประชาชนเอเชีย-ยุโรปเป็นโอกาสอย่างจริงจังที่คนลาวจะได้แสดงความเห็นทั้งในส่วนที่เป็นผลกระทบเชิงบวกและลบจากนโยบายการพัฒนาในชุมชนของตน เขายืนยันว่าการปรึกษาหารือกับชุมชนต่าง ๆ ไม่ได้มีจุดประสงค์เพื่อวิพากษ์วิจารณ์รัฐบาลลาวหรือระบบการเมือง อันที่จริงคุณสมบัดเชื่อมั่นอย่างจริงใจว่า ผู้นำและผู้กำหนดนโยบายในลาวต่างยินดีกับการมีส่วนร่วมอย่างสร้างสรรค์ของประชาชน และน่าจะรับฟังข้อเสนอในทางปฏิบัติให้มีการพัฒนาที่ดีขึ้น เขายืนยันกับดิฉันว่า ผู้จัดงานรวมทั้งตัวเขาเอง ได้ผ่านการปรึกษาหารืออย่างกว้างขวางกับตัวแทนของรัฐบาลที่ได้รับมอบหมายให้มาประสานงานเวทีภาคประชาชนเอเชีย-ยุโรปแล้ว และบรรดากิจกรรมต่าง ๆ ที่เสนอได้รับการอนุมัติให้ดำเนินงานได้แล้ว เขาจึงมั่นใจว่าสิ่งที่ทำจะไม่ถูกมองว่าเป็นสิ่งที่ไม่เหมาะสมทางการเมือง อันที่จริงสมบัดและเพื่อนร่วมงานหลายท่านต่างยินดีกับกระบวนการปรึกษาหารือและผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นในลาว และมีการกล่าวถึงอย่างกว้างขวางในช่วงสมบัดแสดงสุนทรพจน์ รวมทั้งการสรุปความหวังของประชาชนลาวที่จะมีระบบธรรมาภิบาลที่ดีขึ้น เกิดความยุติธรรมทางเศรษฐกิจและสังคม ทั้งนี้เพื่อพัฒนาให้เกิดประเทศลาวที่ “มีความสุข” มากขึ้นสำหรับทุกคน สมบัดมีความหวังว่าปัญหาท้าทายและวิกฤตหลายประการทั้งในลาวและเอเชีย-ยุโรป สามารถแก้ไขได้โดยผ่านการสนทนาอย่างเปิดเผยและจริงจัง และปฏิบัติการอย่างเป็นรูปธรรมของพลเรือนโดยร่วมมือกับกลุ่มประชาสังคมและรัฐบาล แสดงว่าความเชื่อใจและการมองโลกในแง่ดีของคุณสมบัดเป็นสิ่งที่ผิดพลาดหรือ? เขาจะยังคงอยู่กับดิฉันและครอบครัว หากไม่ได้เข้าไปเกี่ยวข้องกับเวทีภาคประชาชนเอเชีย-ยุโรปครั้งที่ 9 หรือไม่? ดิฉันคงไม่สามารถหาคำตอบที่ชัดเจนให้คำถามเหล่านี้ได้ แต่สิ่งที่ดิฉันรู้ก็คือ คุณสมบัดไม่เคยแสดงความเสียใจต่อการทำงานมาตลอดชีวิตเพื่อให้เกิดการพัฒนาที่ยั่งยืนโดยมีประชาชนเป็นศูนย์กลาง และการมีพันธกิจในการทำงานเพื่อการศึกษาและการพัฒนาเยาวชน เขาจะไม่มีวันเสียใจกับภาพฝันของการพัฒนาที่สมดุล ซึ่งตั้งอยู่บนพื้นฐานธรรมาภิบาลและการศึกษาอย่างเป็นองค์รวม โดยมีการหนุนเสริมจากเสาหลักที่เข้มแข็งสี่ประการ ทั้งการเติบโตทางเศรษฐกิจที่ยั่งยืน ความยุติธรรมทางสังคม บูรณภาพด้านวัฒนธรรม และจิตวิญญาณแห่งการตื่นรู้ เขาจะไม่มีวันสูญเสียความมั่นใจที่มีต่อภูมิปัญญาของสามัญชน คนรวยหรือคนจน คนที่มีการศึกษาหรือไม่ได้รับการศึกษา เขาเชื่อว่าคนเหล่านี้มีศักยภาพในการกำหนดอนาคตของตนเอง และทำให้โลกดีขึ้นทั้งต่อตัวเองและลูกหลาน เขายังเชื่อมั่นในความจริงใจของผู้นำรัฐบาลลาวเป็นส่วนใหญ่ รวมทั้งเชื่อว่าพวกเขาต้องการทำให้เกิดประเทศลาวที่เข้มแข็งและรุ่งเรือง สมบัดย้ำว่าสิ่งต่าง ๆ เหล่านี้เป็นเรื่องจำเป็น ทั้งการที่ผู้มีอำนาจจะสามารถยอมรับศักยภาพของประชาชน เชื่อมั่นในประชาชน รับฟังพวกเขา และกระตุ้นให้พวกเขามีส่วนร่วม สมบัดเชื่อว่ารัฐบาล บรรษัทธุรกิจและประชาชนสามารถร่วมมือกัน ซึ่งจะดึงให้เราพ้นจากขอบเหวของวิกฤตหลายประการที่เกิดขึ้นในทุกวันนี้ และทำให้เกิดโลกที่ดีขึ้นในอนาคต ดิฉันเชื่อว่า ภาพฝันของคุณสมบัดเป็นจิตวิญญาณที่ขับเคลื่อนเวทีภาคประชาชนเอเชีย-ยุโรป ตั้งแต่เริ่มต้นขึ้นเมื่อ 20 ปีที่แล้ว เป้าหมายของเวทีภาคประชาชนเอเชีย-ยุโรปคือการมีส่วนร่วมของภาคประชาสังคม หน่วยงานวิชาการ และองค์กรพัฒนาเอกชน และการรับฟังเสียงของประชาชนต้องดำเนินต่อไป ผู้นำในเอเชีย-ยุโรปจะต้องยอมรับอย่างจริงจังถึงความหวังและความฝันของประชาชน และสนับสนุน “ภาพฝันของประชาชน” เพื่อแก้ปัญหาการพัฒนาของโลก สันติภาพ และปัญหาท้าทายด้านความมั่นคง สิ่งนั้นจะช่วยสืบทอดภาพฝันของสมบัดและจะทำให้การอุทิศตน เสียสละของคุณสมบัดมีคุณค่าขึ้นมาต่อทั่วโลก ขอบคุณและขอให้ท่านประสบความสำเร็จในการแลกเปลี่ยนในเวทีภาคประชาชนเอเชีย-ยุโรปครั้งที่ 10