December 15 2018 marks the 6th anniversary of the Disappearance of my husband, Sombath Somphone, a Lao educator and a respected community development worker. Sombath Somphone was also the winner of the 2005 Ramon Magsaysay Award, which is often referred to as the Asia Nobel Prize. Continue reading “ການບັງຄັບສູນຫາຍຂອງທ່ານສົມບັດສົມພອນ: ພາບພະຍົນສາລະຄະດີ”
FIDH: 14 ທັນວາ 2018
ມື້ນື່ງ ກອ່ນໂອກາດວັນຄົບຮອບ 6ປີ ແຫ່ງການ ຫາຍສາບສູນແບບຖືກບັງຄັບ ຂອງຜູ້ນຳອົງການຈັດຕັ້ງດ້ານສັງຄົມ ທ່ານສົມບັດ ສົມພອນ, ພວກຂ້າພະເຈົ້າ ອົງການການຈັດຕັ້ງທີ່ມີລາຍຊື່ຂ້າງລຸ່ມນີ້ ຂໍຮຽກທວງອີກຄັ້ງໃໝ່ ຕໍ່ລັຖບານສປປລາວ ໃຫ້ທຳການສືບສວນຢ່າງເສຣີ ໂດຍບໍ່ອ່ຽງ ແລະຢ່າງແທ້ຈິງ ເຖິງຊາຕາກັມຂອງຜູ້ກ່ຽວ.
ທ່ານສົມບັດປະກົດຕົວເປັນຄັ້ງສຸດທ້າຍ ເມື່ອແລງວັນທີ 15 ທັນວາ 2012 ທີ່ປ້ອມຍາມ ຕຳລວດແຄມຖນົນຊຶ່ງມີຜູ້ຄົນທຽວຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ ແຫ່ງນຶ່ງທີ່ນະຄອນວຽງຈັນ. ອີງຕາມໂທຣະພາບຊ້ອງ CCTV, ລົດຂອງທ່ານສົມບັດຈອດທີ່ປ້ອມຍາມຕຳລວດ ບໍ່ເທົ່າໃດນາທີ, ຕໍ່ມາ ມີກຸ່ມຄົນນຳຕົວຜູ້ກ່ຽວ ຂື້ນລົດຄັນນຶ່ງອີກ ໄປພ້ອມກັບເຈົ້າໜ້າທີ່ຕຳລວດ. ສ່ວນອີກບຸກຄົນນຶ່ງ ຊໍ້າຂັບລົດ ທ່ານສົມພອນ ອອກຈາກກາງເມືອງໄປ. ການທີ່ເຈົ້າໜ້າທີ່ຕຳລວດຢູ່ໃນເຫດການ, ຮູ້ເຫັນເປັນພິຍານວ່າ ທ່ານສົມບັດ ຖືກລັກລອບຈັບຕົວໄປ ແລະບໍ່ໄດ້ເອົາມາດຕະການ ປົກປ້ອງທ່ານສົມບັດນັ້ນ ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ເຈົ້າໜ້າທີ່ຕຳລວດຂອງລັຖບານມີສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງ ຫຼືຮູ້ເຫັນເປັນໃຈ ກັບເຫດການລ່ວງລະເມີດສິດທິມະນຸດ ຕໍ່ທ່ານສົມບັດ, ລວມໄປເຖິງອາຊະຍາກຳ ການຫາຍສາບສູນແບບຖືກບັງຄັບ. ຕໍ່ມາ ໃນຄືນດຽວກັນ, ພີຍານບາງຄົນ ລາຍງານວ່າ ເຫັນທ່ານສົມບັດ ທີ່ສຳນັກງານຕຳລວດທີ່ນະຄອນວຽງຈັນ, ແຕ່ມາເຖິງປັດຈຸບັນ ທາງການສປປລາວຊໍ້າບໍ່ໄດ້ກ່າວໃຫ້ຊາບວ່າ ທ່ານສົມບັດເຮັດຫຍັງໃນຂະນະນັ້ນ ແລະມີຫຍັງເກີດຂຶ້ນກັບຜູ້ກ່ຽວ. Continue reading “ເປັນເວລາ 6ປີ ຜ່ານມາແລ້ວ ທີ່ ກຸ່ມອົງການຈັດຕັ້ງນາໆຊາດ ດ້ານສັງຄົມ ລໍຖ້າຄຳຕອບກ່ຽວກັບການຫາຍສາບສູນແບບຖືກບັງຄັບ ຂອງທ່ານສົມບັດ ສົມພອນ”
ວິທະຍຸເອເຊຍເສລີ: 12 ທັນວາ 2018
ມາດາມ ອຶງ ຊຸຍ ເມັງ ພັລຍາ ຂອງ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ຮຽກຮ້ອງ ໃຫ້ອົງກອນນາໆຊາດ ສືບຕໍ່ທວງຖາມ ຣັຖບານລາວ ໃຫ້ເລັ່ງ ສືບຫາ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ທີ່ຖືກລັກພາໂຕ ແລະ ຫາຍສາບສູນ ໄປເປັນເວລາ 06 ປີ ແລ້ວ ແຕ່ການສືບສວນ ຍັງບໍ່ມີຄວາມຄືບໜ້າ ຈາກທາງການລາວ, ດັ່ງ ມາດາມ ອຶງ ຊຸຍ ເມັງ ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຍເສຣີ ໃນວັນທີ 12 ທັນວາ ນີ້ວ່າ:
“ການຮຽກຮ້ອງຂອງ ຊຸຍ ເມັງ ກາໃຫ້ອົງກອນນານາຊາດ ຈະຕ້ອງສືບຕໍ່ ຕ້ອງຊ່ອຍ ຊຸຍເມັງ ວ່າເປັນຫຍັງ ສົມບັດ ສົມພອນ ສາບສູນໄປ 6 ປີ ມື້ໜ້າ 7 ປີ ເທົ່າໃດປີກະຢ່າ ຕ້ອງໄດ້ຂໍ້ມູນເພາະວ່າ ເຮົາຫລີກເວັ້ນບໍ່ໄດ້ ສິ່ງທີ່ເປັນແທ້ ເປັນແທ້ ສີ່ງທີ່ແມ່ນປອມ ເປັນປອມ.” Continue reading “ຊຸຍ ເມັງ ຮຽກຮ້ອງສາກົນ ຢ່າລືມ ສົມບັດ”
ວິທະຍຸເອເຊຍເສລີ: 15 ທັນວາ 2017
ຄອບຄົວ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ແລະເຄືອຂ່າຍສູນອົບຮົມຮ່ວມພັທນາ ຫລືທີ່ຮູ້ຈັກກັນວ່າ ສູນປາແດກ ໄດ້ຈັດພິທີຣະນຶກເຖິງ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ທີ່ເປັນຜູ້ກໍ່ຕັ້ງສູນ ດັ່ງກ່າວ ພາຍຫລັງທີ່ທ່ານຖືກລັກພາໂຕໄປ ເປັນເວລາ 5 ປີເຕັມ ແລະຈັດງານວາງ ສະແດງຜົລງານຂອງສູນ ແລະເຄືອຂ່າຍ ຄົບຮອບ 21 ປີ ຂຶ້ນທີ່ບ້ານນາຄຳ ເມືອງສີໂຄດຕະບອງ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ໃນຕອນເຊົ້າ ຂອງມື້ວັນທີ 15 ທັນວາ 2017 ນີ້, ຄອບຄົວທ່ານສົມບັດ ໄດ້ນິມົນພຣະສົງຫລາຍອົງ ມາສູຕປະຣິຕະມຸງຄຸນ ແລະມີພິທີບາສີສູ່ຂວັນ ຕາມຮີດຄອງປະເພນີລາວ: “ສຽງຄູບາເທສນາ.”
ຫລັງຈາກນັ້ນ ຕາງໜ້າຄະນະອຳນວຍການສູນປາແດກ ກໍໄດ້ກ່າວຕ້ອນຮັບຜູ້ທີ່ເຂົ້າມາຮ່ວມງານ ແລະກ່າວເປີດງານວາງສະແດງຜົລງານ ຂອງສູນປາແດກ ແລະເຄືອຂ່າຍ:
“May I express my sensitized to all of you to be here with us today and wish you a warm welcome. As you know that 2017 marks the 5th anniversary year of the disappearance of our great visionary leader and the founder of PADETC Mr. Sombath Somphone… ທ່ານກ່າວວ່າ ຂ້າພະເຈົ້າ ມີຄວາມຮູ້ສຶກຊາບຊຶ້ງໃຈ ທີ່ບັນດາທ່ານທັງຫຼາຍມາ ຮ່ວມງານກັບພວກຂ້າພະເຈົ້າໃນມື້ນີ້ ແລະພວກຂ້າພະເຈົ້າ ຍິນດີຕ້ອນຮັບ ດ້ວຍຄວາມອົບອຸ່ນ. ດັ່ງທີ່ບັນດາທ່ານຮູ້, ມາເຖິງປີ 2017 ນີ້ ກໍເປັນເວລາ 5 ປີແລ້ວທີ່ ທ່ານສົມບັດ ສົມພອນ ຊຶ່ງເປັນຜູ້ນຳທີ່ມີວິສັຍທັສ ອັນດີຍິ່ງ ແລະທັງເປັນຜູ້ສ້າງຕັ້ງສູນປາແດກ ຂອງພວກເຮົາ ໄດ້ຖືກບັງຄັບ ໃຫ້ຫາຍສາບສູນໄປ. Continue reading “ພິທີຣະນຶກເຖິງ ທ.ສົມບັດ ຄົບຮອບ 5 ປີ”
FIDH: 15 ທັນວາ 2017
ວັນທີ ໑໕ ທັນວາ ເປັນ ວັນຄົບຮອບ ໕ປີ ແຫ່ງ ການຫາຍສາບສູນ ແບບຖືກບັງຄັບ ຂອງ ຜູ້ນຳອົງການ ສັງຄົມພົລະເຮືອນ ທີ່ ສປປລາວ, ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ. ໃນນາມ ອົງການ ການຈັດຕັ້ງ ທີ ໄດ້ລົງນາມ ເຊັນຮ່ວມ, ພວກຂ້າພະເຈົ້າ ຂໍສະແດງ ຄວາມບໍ່ເພິ່ງພໍໃຈ ຕໍ່ ການທີ ທາງການ ສປປລາວ ບໍ່ສາມາດ ສືບສວນ ເຖິງການ ຫາຍສາບສູນ ຂອງ ທ່ານ ສົມບັດໄດ້ ຢ່າງ ເອກະຣາດ, ທ່ຽງທັມ ໂດຍ ປະສິດຕິພາບ ແລະ ໂປ່ງໃສ, ພ້ອມຍັງ ບໍ່ສາມາດ ເປີດເຜີຍ ເຖິງ ສະຖານທີ່ ຄຸມຂັງ ທ່ານ ສົມບັດ ແລະ ບໍ່ສາມາດ ສົ່ງຕົວ ຂອງ ທ່ານ ຄືນສູ່ ທາງຄອບຄົວອີກ.
ການມິດງຽບ ຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ ຂອງ ລັຖະບານ ສປປລາວ ແລະ ການບິດເບືອນຄວາມຈິງ ກ່ຽວແກ່ ກໍຣະນີ ທ່ານ ສົມບັດ ນີ້,ໄດ້ເຮັດໃຫ້ ທາງຄອບຄົວຕົກ ຢູ່ໃນ ຄວາມຢ້ານກົວ ມາໄດ້ ໕ປີ ແລ້ວ, ພ້ອມຍັງ ເຮັດໃຫ້ ທາງຄອບຄົວ ບໍ່ ຊາບເຖິງ ຊາຕາກັມ ແລະ ຂ່າວໄດເລີຍ ຂອງ ທ່ານ ສົມບັດ ຈົນເຖີງວັນນີ້.
ທ່ານສົມບັດ ໄດ້ປະກົດຕົວ ເປັນຄັ້ງສຸດ ເມື່ອຕອນແລງ ຂອງວັນທີ ໑໕ ທັນວາ ໒໐໑໒, ທີ່ ປ້ອມຍາມ ຕຳລວດ ທີ່ຖະນົນ ອັນມີຜູ້ຄົນໄປມາຫຼວງຫຼາຍ ທີ່ ນະຄອນຫຼວງ ວຽງຈັນ. ການລັກລອບ ຈັບຕົວ ທ່ານ ສົມບັດ ຖືກ ອັດໄວ້ ໂດຍ ກ້ອງວົງໂຄຈອນ ໄກ້ໆກັບ ປ້ອມຍາມຕຳລວດ ນັ້ນເອງ. ອີງຕາມ ກ້ອງອັດດັ່ງກ່າວນີ້, ມີການສົງໃສ ຢ່າງແຮງວ່າ ທາງເຈົ້າໜ້າທີ່ຕຳລວດ ໄດ້ອັດລົດ ຂອງ ທ່ານ ສົມບັດ ແລະ ບໍ່ເທົ່າໃດນາທີ ຕໍ່ຈາກນັ້ນ, ບຸກຄົນກຸ່ມນຶ່ງ ໄດ້ນຳເອົາຕົວ ທ່ານສົມບັດ ຂື້ນລົດຄັນນຶ່ງອີກ ພ້ອມໆ ກັບ ເຈົ້າໜ້າທີ່ຕຳລວດ. ນອກນັ້ນ, ພາບອັດດັ່ງກ່າວ ໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນ ອີກວ່າ ບຸກຄົນອີກຄົນນຶ່ງ ໄດ້ນຳເອົາ ລົດ ຂອ ງທ່ານສົມບັດ ກັບຄືນມາ ພາຍຫຼັງ ທີ່ໄດ້ ຂັບລົດດັ່ງກ່າວ ຫ່າງຈາກ ຕົວເມືອງ.
ການທີ ເຈົ້າໜ້າທີຕຳລວດ ໄດ້ຢູ່ໃນ ສະຖານະການ ການລັກລອບຕົວ ທ່ານ ສົມບັດ ແລະ ບໍ່ໄດ້ທຳ ຢ່າງໃດເລີຍນັ້ນ, ໄດ້ຊໍ່ສະແດງ ເຖິງ ການມີສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງ ຫຼືບໍ່ ກໍແມ່ນ ການສົມຮູ້ ຮ່ວມຄິດ ຂອງ ພະນັກງານຂອງລັດ. ແຕ່ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ,ທາງການ ສປປລາວ ກໍບໍ່ເຄີຍ ໄດ້ເຜີຍເຖິງຜົນໃໝ່ໆ ຂອງການ ສືບສວນ ນີ້ເທື່ອ.ເຖິງແມ່ນວ່າ ທາງການ ສປປລາວ ຈະໄດ້ ປະກາດ ທີ່ກອງປະຊູມສາກົນຕ່າງໆວ່າ ການສືບສວນ ກຳລັງດຳເນີນ ຢູ່ກໍຕາມ, ແຕ່ ທາງລັຖະບານ ສປປລາວ ກໍບໍ່ໄດ້ ເຜີຍ ຢ່າງເປັນທາງການ ເຖິງຄວາມຄືບໜ້າ ຂອງ ການສືບສວນນີ້ ນັ້ນຕັ້ງແຕ່ວັນທີ ໘ ມິຖຸນາ ໒໐໑໓ ເປັນຕົ້ນມາ. Continue reading “ສປປລາວ: ໕ປີ ຜ່ານມາ, ໑໒໒ ອົງການ ຈັດຕັ້ງ ທົ່ວໂລກ ທວງຖາມ ຢາກ ຊາບວ່າ ທ່ານ ‘’ສົມບັດ ຢູ່ໃສ?’’”
ວິທະຍຸເອເຊຍເສລີ: 30 ສິງຫາ 2017
ເນື່ອງໃນວັນສາກົນ ເພື່ອຜູ້ເຄາະຮ້າຍ ຈາກການຖືກບັງຄັບ ໃຫ້ຫາຍສາບສູນ ວັນທີ 30 ສິງຫາ, ກຸ່ມອົງການ ສິດທິມະນຸດ ຍັງຄົງຮວມ ໂຕກັນ ເພື່ອ ທວງຖາມເລື້ອງ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ນັກພັທນາ ອາວຸໂສ ຂອງລາວ ຜູ້ທີ່ຖືກລັກພາໄປ ເປັນເວລາ ເກືອບ 5 ປີ.
ທ່າວ ຟິລ ໂຣເບິດເຊິນ, ຮອງຜູ້ອຳນວຍການ ອົງການສິ້ງຊອມ ດ້ານສິດທິມະນຸດປະຈຳເຂດ ເອເຊັຽປາຊິຝິກ ທີ່ມີຫ້ອງການຢູ່ບາງກອກ ປະເທດໄທ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ ເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ:
“ເຮົາກະເລີຍ ຕ້ອງວາງແຜນ ກັບຄອບຄົວ ຂອງທ່ານ ສົມບັດ ແລະກໍຂອງພັນທະມິດ ໃນພາກເອກຊົນ ແລະກໍພາກ… ສັງຄົມ ທັງຫຼາຍ ທີ່ເຂົາຈະຮວມໂຕກັນ ເພື່ອຈະຜັກດັນ ໃຫ້ຣັຖບານ ທາງອີ່ຢູ໋, ອະເມຣິກາ, ອັອສເຕຣເລັຽ, ນິວ ຊີແລນດ໌, ຄານາດາ ແລະ ປະເທສອື່ນໆ ທີ່ກໍເປັນ ຄົນທີ່ລົງທຶນ ໃນປະເທສລາວ ຍົກປະເດັນ ນີ້ ຂຶ້ນມາ.”
ເຖິງເວລາຈະຜ່ານໄປ ແຕ່ກໍຍັງບໍ່ມີໃຜລືມ ທ່ານ ສົມບັດ ຍ້ອນວ່າ ທ່ານເປັນບຸກຄົນ ທີ່ມີບົດບາດໃນອາຊຽນ, ດັ່ງ ທ່ານ ຟິລ ໂຣເບິດເຊິນ ໄດ້ກ່າວຕື່ມອີກວ່າ:
“ຕ້ອງມີການຣະດົມ ແບບເຕັມທີ່ ເພາະວ່າ ບັນຫາ… ຖ້າມັນ ອີກຫຼາຍປີໄປ, ຣັຖບານລາວ ກໍຢາກໃຫ້ ທຸກຄົນລືມ, ເຂົາເວົ້າ ແບບນັ້ນ ໂດຍກົງ… ເຮົາກະເລີຍ ລືມບໍ່ໄດ້… ທ່ານ ສົມ ບັດ ສົມພອນ ເປັນເພື່ອນ, ເປັນອ້າຍ, ເປັນຄົນທີ່ສອນ, ເປັນຄຣູ, ເປັນອາຈານ… ມີຫຼາຍ ບົດບາດ ໃນສັງຄົມລາວ ແລະ ສັງຄົມ ຂອງເອເຊັຽ ຕາເວັນອອກ ສ່ຽງໃຕ້, ເຮົາເຫັນວ່າເຂົາກໍຕ້ອງຮັບກຽດ ທີ່ຈະມີຄວາມຈິງ ຄວາມແຈ່ມ ແຈ້ງ ໃນສິ່ງທີ່ເກີດຂຶ້ນ ກັບເຂົາ ແລະ ແມ່ນໃຜ ເປັນຜູ້ກະທໍາ ໃຫ້ເຂົາ… ເປັນແນວນັ້ນນະ.”
ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ນັກພັທນາອາວຸໂສ ດີເດັ່ນຂອງລາວ ເຈົ້າຂອງຣາງວັນ ແມັກໄຊໄຊ ອາວອດ ສາຂາການພັທນາຊຸມຊົນ ຖືກລັກພາ ຕົວໄປໃນວັນທີ 15 ທັນວາ 2012 ເວລາປະມານ 6 ໂມງແລງ ຢູ່ຕໍ່ໜ້າປ້ອມຍາມ ຕຳຣວດ ໃກ້ກັບໂຮງຮຽນ ການຊ່າງ ລາວເຢັຽຣະມັນ ຖະໜົນທ່າເດືອນ ເມືອງສີສັດຕະນາກ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ. ອີງຕາມຫລັກຖານ ຈາກກ້ອງວົງຈອນປິດ.
ນອກຈາກນີ້ ໃນວັນທີ 30 ສິງຫາ ຢູ່ບາງກອກ, ປະເທດໄທ ຈະມີງານລຳລຶກ ວັນສາກົນ ເພື່ອຜູ້ເຄາະຮ້າຍ ຈາກການຖືກບັງຄັບ ໃຫ້ຫາຍ ສາບສູນ ໂດຍແມ່ນ ອົງການ ມູລນິທິ ວັທນະທັມຂ້າມຊາດ ຫລື CrCF, ສະມາຄົມ ທະນາຍຄວາມ ເພື່ອສິດທິມະນຸດ, ເຄືອຂ່າຍ ປະຕິ ຮູບທີ່ດິນ ພາກອີ່ສານ, ອົງການ ນິຣະໂທສກັມ ສາກົນ ປະເທດໄທ, ຫ້ອງການ ສິດທິມະນຸດ ຂອງ ສະຫະປະຊາຊາດ ປະຈຳ ປະເທດໄທ ເປັນຜູ້ຈັດ.
ໃນງານດັ່ງກ່າວ ບັນດາຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມ ຈະເວົ້າເລື້ອງບັນຫາ ການບັງຄັບບຸກຄົນ ໃຫ້ຫາຍສາບສູນ ແລະ ຈະມີການອອກຖະແຫລງການ ຮ່ວມກັນ.
ວິທະຍຸເອເຊຍເສລີ: 16 ທັນວາ 2016
ໃນວັນຄົບຮອບ 4 ປີ ຂອງການບີບບັງຄັບ ໃຫ້ຫາຍສາບສູນ ຂອງ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ຫົວຫນ້າອົງການ ຈັດຕັ້ງ ທາງສັງຄົມ ຜູ້ທີ່ມີ ຊື່ສຽງ ໃນລາວ, ອົງການ ຈັດຕັ້ງທາງສັງຄົມ 132 ອົງການ ໄດ້ສົ່ງຫນັງສື ເປີດຊອງປະນາມ ຣັຖບານລາວ ໃນຄວາມຫຼົ້ມເຫຼວ ໃນການ ສືບສວນ ກ່ຽວກັບການ ຫາຍສາບສູນ ຂອງ ທ່ານສົມບັດ.
ອົງການດັ່ງກ່າວ ໄດ້ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ ເຈົ້າຫນ້າທີ່ລາວ ປະຕິບັດ ການສືບສວນ ຢ່າງຈິງຈັງ ເພື່ອຢາກຮູ້ ຊຕາກັມ ຂອງ ທ່ານສົມບັດ ວ່າທ່ານ ຢູ່ແຫ່ງຫົນໃດ ໃນເວລານີ້. ອົງການຈັດຕັ້ງ ທາງສັງຄົມ ຍັງໄດ້ປະນາມ ຣັຖບານລາວ ໃນການຂາດ ຄວາມຮັບຜິດຊອບ ຫຼັງຈາກໄດ້ເຫັນ ຫລັກຖານ ໃນຮູບພາບ ວີດີໂອ ອີກໃຫມ່ ເມື່ອ 12 ເດືອນກ່ອນ.
ອົງການຈັດຕັ້ງທາງສັງຄົມ ຍັງໄດ້ຮຽກຮ້ອງ ໃຫ້ຣັຖບານລາວ ໃຫ້ຂໍ້ມູນກ່ຽວກັບ ຊະຕາກັມ ຂອງ ກຸ່ມນັກເຄື່ອນໄຫວ ຄົນອື່ນໆອີກ 10 ຄົນ ທີ່ຖືກ ເຈົ້າຫນ້າທີ່ລາວ ບີບບັງຄັບ ໃຫ້ຫາຍສາບສູນ ເຊັ່ນດຽວກັນ ໃນນັ້ນ ມີແມ່ຍິງ ສອງຄົນ ຄື ນາງກິ່ງແກ້ວ ແລະ ນາງສົມຈິດ, ຜູ້ຊາຍ 7 ຄົນຄື ທ້າວສຸບິນ ທ້າວຊວນ ທ້າວສິງປະສົງ ທ້າວຄຳສອນ ທ້າວນູ ທ້າວສົມຄິດ ແລະ ທ້າວສຸຣິຢາ ໃນຂໍ້ຫາວາງແຜນ ເຂົ້າຮ່ວມການ ປະທ້ວງ ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີ ປະຊາທິປະຕັຍ ໃນລາວ ໃນປີ 2009.ແລະ ທ້າວສົມພອນ ຂັນຕິສຸກ ຜູ້ທີ່ປະນາມ ກ່ຽວກັບ ໂຄງການ ກະເສດ ຂອງຈີນ ທີ່ ແຂວງຫຼວງນ້ຳທາ ທີ່ຖືກ ເຈົ້າຫນ້າທີ່ ນອກເຄື່ອງແບບ ລັກພາຕົວ ແລະບີບບັງຄັບ ໃຫ້ຫາຍສາບສູນ ໃນເດືອນມົກກະຣາ ປີ 2007 ເທົ່າເຖີງ ປັດຈຸບັນ ຍັງບໍ່ມີ ຮ່ອງຮອຍຂອງ ຜູ້ກ່ຽວເລີຍ.
ທາງການລາວ ຕ້ອງໃຫ້ຂໍ້ມູນ ກ່ຽວກັບ ການຫາຍສາບສູນ ແລະ ຊະຕາກັມ ຂອງກຸ່ມຄົນ ດັ່ງກ່າວນີ້.
ທາງຕຳຫຼວດໄດ້ປ້ອມໃໝ່ ບ່ອນທີ່ສົມບັດ ຖືກຫາຍຕົວໄປ. ແລ້ວເມື່ອໃດເຮົາຈະໄດ້ການສືບສວນໃໝ່ (ແລະແທ້ຈິງ) ຕໍ່ການຫາຍຕົວໄປຄັ້ງນີ້?
ຂຽນໂດຍ the International Commission of Jurists (ICJ)
“ປະກົດການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ [ … ] ແມ່ນຖືວ່າເປັນບັນຫາການລະເມີດສິດທິມະນຸດທີ່ຮ້າຍແຮງທີ່ສຸດ. ການລະເມີດດັ່ງກ່າວແມ່ນເປັນບັນຫາທີ່ທ້າທາຍຕໍ່ ກັບແນວຄວາມຄິດໃນດ້ານສິດທິມະນຸດ, ຕໍ່ກັບບັນຫາການປະຕິເສດຮັບຮູ້ສິດໃນການດຳລົງ ຊີວິດ ແລະ ຕໍ່ກັບສິດຂອງຄວາມເປັນສ່ວນບຸກຄົນ. ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນແມ່ນ ການປ່ຽນຮູບແບບຂອງຊີວິດມະນຸດໃຫ້ກາຍເປັນສິ່ງທີ່ບໍ່ມີຊີວິດ. ການກະທຳດັ່ງກ່າວ ຖືວ່າ ເປັນການສໍ້ລາດບັງຫລວງ, ນຳໃຊ້ອຳນາດໃນທາງທີ່ຜິດດ້ວຍການຮູ້ເຫັນເປັນໃຈໃຫ້ມີ ການລະເມີດກົດໝາຍ ແລະ ລະເມີດກົດລະບຽບແບບເສລີ ແລະ ດຳເນີນການກໍ່ອາດສະຍາກຳທີ່ປ່າເຖື່ອນ.” Niall MacDermot, ເລຂາທິການໃຫຍ່ຂອງຄະນະກຳມາທິການ ກົດໝາຍສາກົນ (1970-1990) (1)
ພາກສະເໜີ
ສົນທິສັນຍາສາກົນວ່າດ້ວຍການປົກປ້ອງທຸກຄົນຈາກການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ (ICPPED) ໄດ້ກໍານົດນິຍາມ ວ່າ “ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ” ແມ່ນ:
ການຈັບກຸມ, ການຄຸມຂັງ, ການລັກພາຕົວ ຫຼື ທຸກຮູບແບບທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການຕັດອິດສະຫລະພາບໂດຍອົງການຂອງ ພາກລັດ ຫຼື ບຸກຄົນ ຫຼື ກຸ່ມຄົນ ທີ່ເຄື່ອນໄຫວໃນນາມລັດ, ໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜຸນ ຫຼື ມອບໝາຍຈາກລັດເຊິ່ງວ່າ ຜູ້ທີ່ລົງມືກະທຳ ຫຼືກ່ຽວຂ້ອງກັບການກະທຳນັ້ນໄດ້ປະຕິເສດທີ່ຈະຮັບຮູ້ສະພາບທີ່ເກີດຂື້ນ ຫຼື ໄດ້ປິດບັງຂໍ້ມູນທີ່ກ່ຽວ ຂ້ອງກັບການຫາຍສາບສູນນັ້ນໄວ້.
ໃນລະຫວ່າງປີ 1994 ແລະ 2012, ໄດ້ມີການລາຍງານວ່າມີຄະດີທີ່ເກີດຂື້ນກ່ຽວກັບການຫາຍສາບສູນເຖິງ ແປດເລື່ອງອິງຕາມການລາຍງານຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດກ່ຽວກັບການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ (WGEID) (2):
|
ປີທີ່ຢັ້ງຢືນເຫດການ |
ປີທີ່ທາງ (WGEID) ໄດ້ລາຍງານໃຫ້ລັດຖະບານຮັບຊາບ |
ລາຍຊື່ | ສະຖານະພາບ |
|
1993 |
1994 |
ຫົວໜ້າຂອງກຸ່ມທີ່ຖືກ ສົ່ງກັບທ້ອງຖິ່ນ |
WGEID ຢຸດຕິການຄົ້ນຫາໃນປີ 2006 |
|
1999 |
2001 |
ສະມາຊິກຂອງກຸ່ມການ ເຄື່ອນໄຫວເພື່ອປະຊາ ທິປະໄຕຂອງນັກຮຽນລາວຫ້າຄົນ |
ໄດ້ຮັບຂໍ້ມູນຄວາມຄືບໜ້າໃນປີ 2005/2006 |
|
2009 |
2010 |
ນາງ ກິ່ງແກ້ວ ພົງ ເສລີ (3). |
ກໍລະນີຍັງເປີດ |
|
2012 |
2012 |
ທ່ານ ສົມບັດສົມພອນ |
ກໍລະນີຍັງເປີດ |
ໃນຄະນະທີ່ທັງແປດຄະດີແມ່ນໄດ້ຮັບຂໍ້ມູນມາຈາກ WGEID, ແຕ່ໃນຕົວຈິງບັນຫາການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນແມ່ນອາດມີຫລາຍກ່ວານັ້ນ. ເຫດຜົນໜຶ່ງທີ່ບັນດາເລື່ອງລາວ ຕ່າງໆບໍ່ໄດ້ຖືກສົ່ງໃຫ້ WGEID ນັ້ນກໍ່ເພາະວ່າຜູ້ທີ່ຈະລາຍງານນັ້ນແມ່ນມີຄວາມຢ້ານກົວເຈົ້າໜ້າທີ່ ແລະ/ຫຼື ບໍ່ມີຄວາມຮູ້ ຫຼື ບໍ່ຮູ້ວິທີໃນການເຂົ້າຫາລະບົບກົນໄກຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດນັ້ນເອງ.
“ປະກົດການການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນແມ່ນຖືວ່າເປັນການລະ
ເມີດທາງສິດທິມະນຸດທີ່ຮຸນແຮງທີ່ສຸດ.ການລະເມີດດັ່ງກ່າວຍັງເປັນບັນຫາທີ່ທ້າທາຍໃຫ້ແກ່ການໃຫ້ນິຍາມແນວຄວາມຄິດດ້ານສິດທິມະນຸດ, ເປັນການປະຕິເສດຮັບຮູ້ສິດຂອງມະນຸດໃນການຢູ່ລອດ ແລະ ສິດທິ ຄວາມເປັນມະນຸດ. ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນແມ່ນການປ່ຽນຄວາມເປັນຄົນໃຫ້ການເປັນສິ່ງທີ່ບໍ່ມີຊິວິດ.ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນແມ່ນກໍ່ແມ່ນສ່ວນໜຶ່ງຂອງການສໍ່ລາດບັງຫລວງ, ການສວຍໃຊ້ອຳນາດເກີນໜ້າທີ່ເພື່ອອະນຸຍາດໃຫ້ບຸກຄົນໃດໜຶ່ງລະເມີດກົດໝາຍ ແລະ ລະບຽບ ການຕ່າງໆເພື່ອເຮັດໃນສິ່ງທີ່ບໍ່ຖືກຕ້ອງ ແລະ ລົງມືກໍ່ອາດສະຍາກຳທີ່ຊົ່ວຮ້າຍ.” ທ່ານ Niall MacDermot, ເລຂາທິການໃຫຍ່ຂອງຄະນະກຳມາທິການກົດໝາຍສາກົນ.
ບົດສະເໜີ
ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນເປັນການລະເມີດສິດທິມະນຸດທີ່ຮ້າຍແຮງທີ່ສຸດ. ບຸກຄົນທີ່ຖືກບັງຄັບໃຫ້ ຫາຍສາບສູນແມ່ນຕົກຍູ່ໃນກຳມືຂອງຜູ້ດຳເນີນການ ແລະ ບໍ່ມີໂອກາດເຂົ້າເຖິງການປົກປ້ອງທາງດ້ານກົດໝາຍເລີຍ.
ທາງຄອບຄົວ ແລະ ໝູ່ເພື່ອນຂອງຜູ້ຖືກເຄາະຮ້າຍແມ່ນມີຄວາມທົນທຸກທໍລະມານຢ່າງເຈັບປອດທີ່ບໍ່ສາມາດຮູ້ຂໍ້ມູນຂ່າວສານວ່າຜູ້ເຄາະຮ້າຍນັ້ນຍັງມີຊິວິດ ຫຼື ວ່າໄດ້ຕາຍໄປແລ້ວ ຫຼື ບໍ່ສາມາດຮູ້ໄດ້ເລີຍວ່າຜູ້ກ່ຽວນັ້ນເປັນຕາຍຮ້າຍດີແນວໃດແດ່.
ຕາມປົກກະຕິແລ້ວການລັກພາໂຕແມ່ນຈະເກີດຂື້ນທີ່ບ້ານ ຫຼື ຕາມຖະໜົນຫົນທາງ, ບາງຄັ້ງກໍ່ເກີດໃນຍາມກາງເວັນ ແລ້ວຖືກນຳພາໄປບ່ອນລີ້ຊ້ອນ. ຜູ້ເຄາະຮ້າຍສ່ວນຫລາຍແມ່ນຈະຖືກທໍລະມານ ແລະ ຖືກຂ້າ.
