ພັນທະທີ່ສໍາຄັນຂອງລັດພາຄີພາຍໃຕ້ສົນທິສັນຍາການຕ້ານການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ…ມີຫຍັງແດ່?

“ປະກົດການການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນແມ່ນຖືວ່າເປັນການລະ

ເມີດທາງສິດທິມະນຸດທີ່ຮຸນແຮງທີ່ສຸດ.ການລະເມີດດັ່ງກ່າວຍັງເປັນບັນຫາທີ່ທ້າທາຍໃຫ້ແກ່ການໃຫ້ນິຍາມແນວຄວາມຄິດດ້ານສິດທິມະນຸດ, ເປັນການປະຕິເສດຮັບຮູ້ສິດຂອງມະນຸດໃນການຢູ່ລອດ ແລະ ສິດທິ ຄວາມເປັນມະນຸດ. ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນແມ່ນການປ່ຽນຄວາມເປັນຄົນໃຫ້ການເປັນສິ່ງທີ່ບໍ່ມີຊິວິດ.ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນແມ່ນກໍ່ແມ່ນສ່ວນໜຶ່ງຂອງການສໍ່ລາດບັງຫລວງ, ການສວຍໃຊ້ອຳນາດເກີນໜ້າທີ່ເພື່ອອະນຸຍາດໃຫ້ບຸກຄົນໃດໜຶ່ງລະເມີດກົດໝາຍ ແລະ ລະບຽບ ການຕ່າງໆເພື່ອເຮັດໃນສິ່ງທີ່ບໍ່ຖືກຕ້ອງ ແລະ ລົງມືກໍ່ອາດສະຍາກຳທີ່ຊົ່ວຮ້າຍ.” ທ່ານ Niall MacDermot, ເລຂາທິການໃຫຍ່ຂອງຄະນະກຳມາທິການກົດໝາຍສາກົນ.

Logo-What is

ບົດສະເໜີ

ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນເປັນການລະເມີດສິດທິມະນຸດທີ່ຮ້າຍແຮງທີ່ສຸດ. ບຸກຄົນທີ່ຖືກບັງຄັບໃຫ້ ຫາຍສາບສູນແມ່ນຕົກຍູ່ໃນກຳມືຂອງຜູ້ດຳເນີນການ ແລະ ບໍ່ມີໂອກາດເຂົ້າເຖິງການປົກປ້ອງທາງດ້ານກົດໝາຍເລີຍ.

ທາງຄອບຄົວ ແລະ ໝູ່ເພື່ອນຂອງຜູ້ຖືກເຄາະຮ້າຍແມ່ນມີຄວາມທົນທຸກທໍລະມານຢ່າງເຈັບປອດທີ່ບໍ່ສາມາດຮູ້ຂໍ້ມູນຂ່າວສານວ່າຜູ້ເຄາະຮ້າຍນັ້ນຍັງມີຊິວິດ ຫຼື ວ່າໄດ້ຕາຍໄປແລ້ວ ຫຼື ບໍ່ສາມາດຮູ້ໄດ້ເລີຍວ່າຜູ້ກ່ຽວນັ້ນເປັນຕາຍຮ້າຍດີແນວໃດແດ່.

ຕາມປົກກະຕິແລ້ວການລັກພາໂຕແມ່ນຈະເກີດຂື້ນທີ່ບ້ານ ຫຼື ຕາມຖະໜົນຫົນທາງ, ບາງຄັ້ງກໍ່ເກີດໃນຍາມກາງເວັນ ແລ້ວຖືກນຳພາໄປບ່ອນລີ້ຊ້ອນ. ຜູ້ເຄາະຮ້າຍສ່ວນຫລາຍແມ່ນຈະຖືກທໍລະມານ ແລະ ຖືກຂ້າ.

Continue reading “ພັນທະທີ່ສໍາຄັນຂອງລັດພາຄີພາຍໃຕ້ສົນທິສັນຍາການຕ້ານການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ…ມີຫຍັງແດ່?”

ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ…ແມ່ນ​ຫຍັງ?

ນິຍາມ

Logo-What isການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນແມ່ນການຫາຍສາບສູນໄປຂອງບຸກຄົນແບບລັບໆໂດຍມີການຮູ້ເຫັນ ແລະ ໃຫ້ການສະໜັບສະໜູນຈາກພາກລັດ ຫຼື ໜ່ວຍງານອື່ນໆ. ການຫາຍສາບສູນນັ້ນແມ່ນທາງການລັດຈະປະຕິເສດຮັບຮູ້ ເຖິງການມີສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງ ຫຼື ບໍ່ມີຂໍ້ມູນໃດໆໃຫ້ກ່ຽວກັບການຫາຍສາບສູນ, ຫຼື ບໍ່ມີຂໍ້ມູນວ່າຜູ້ທີ່ຫາຍສາບສູນັ້ນອາດ ຕົກຢູ່ບ່ອນໃດໜຶ່ງ. ຜົນທີ່ໄດ້ຈາກການຫາຍສາບສູນກໍ່ຄືວ່າຜູ້ທີ່ຫາຍສາບສູນນັ້ນຖືກປະຕິເສດການໃຫ້ການປົກປ້ອງ ແລະ ການຊ່ວຍເຫືອທາງດ້ານສິດທິຕ່າງໆຕາມກົດໝາຍ.

ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນແມ່ນຖືວ່າເປັນໜຶ່ງໃນບັນດາອາດສະຍາກຳທີ່ຮ້າຍແຮງ ແລະ ປ່າເຖື່ອນດ້ວຍ ເຫດຜົນຫຼາຍປະການຄື:

  • ທາງຄອບຄົວ ແລະ ເພື່ອນຮ່ວມງານຂອງຜູ້ເຄາະຮ້າຍແມ່ນມີທາງເລືອກທາງກົດໝາຍຈຳກັດ. ນອກນັ້ນ ບັນດາຫຼັກຖານຕ່າງໆກໍ່ມີໜ້ອຍ, ເຈົ້າໜ້າທີ່ກໍ່ໃຫ້ການປະຕິເສດທີ່ຈະຊ່ວຍເຫຼືອໃນການສືບສວນສອບສວນ ຫຼື ຊອກຫາຫຼັກຖານເພາະວ່າບັນດາເຈົ້າໜ້າທີ່ເຫລົ່ານັ້ນບໍ່ໄດ້ຮັບຮູ້ເຖິງການຫາຍສາບສູນດັ່ງກ່າວ.
  • ຄວບຄົວຂອງຜູ້ເຄາະຮ້າຍນັ້ນບໍ່ພຽງແຕ່ບໍ່ສາມາດໄດ້ຂໍ້ມູນ ແລະ ຊອກຫາຜູ້ເຄາະຮ້າຍທີ່ຫາຍສາບສູນໄປ, ແຕ່ພວກເຂົາກໍ່ຍັງມີຄວາມຢ້ານກົວທີ່ຈະມີຜົນກະທົບແນວບໍ່ດີໃຫ້ແກ່ຕົນ ແລະ ຄອບຄົວໄດ້ຖ້າຫາກຈະເຜີຍ ແຜ່ຂໍ້ມູນການຫາຍສາບສູນນັ້ນສູ່ພ່າຍນອກ. ດ້ວຍເຫດຜົນນີ້ ຄອບຄົວຂອງຜູ້ທີ່ຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນກໍ່ ເລີຍກາຍເປັນຜູ້ເຄາະຮ້າຍໄປນຳ.
  • ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນຍັງເຮັດໃຫ້ບັນດາເພື່ອນມິດສະຫາຍ, ເພື່ອນຮ່ວມງານ ແລະ ໜ່ວຍງານທີ່ ເປັນຄູ່ຮ່ວມ ງານມີຄວາມຢ້ານກົວຕໍ່ເຫດການດັ່ງກ່າວ. ເຫດຜົນກໍ່ຍ້ອນວ່າພວກເຂົາເຈົ້າບໍ່ມີຂໍ້ມູນເຫດຜົນ ຂອງການຫາຍສາບສູນ ມັນຈຶ່ງເຮົດໃຫ້ເກີດຄວາມຢ້ານກົວທີ່ຈະຕໍ່ສູ້ເພື່ອຊອກຫາຄວາມເປັນຈິງ. ຕາມເຫດ ຜົນທີ່ກ່າວມານີ້ ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນມັນຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມຢ້ານກົວໃນສັງຄົມວົງກວ້າງໄປຕື່ມ.
  • ໃນຄະນະດຽວກັນ ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນກໍ່ຍັງເຮັດໃຫ້ຄົນໃນສັງຄົມມີຄວາມຕົກສະທ້ານຢ້ານກົວ. ຍ້ອນຂາດຫຼັກຖານຫຼາຍຢ່າງ ແລະ ບໍ່ມີການດຳເນີນຄະດີທາງກົດໝາຍ, ຄົນໃນສັງຄົມຈຶ່ງພາກັນແກ້ງເຮັດ ວ່າມັນບໍ່ມີຫຍັງເກີດຂື້ນ ແລະ ສະພາບການຕ່າງແມ່ນເປັນປົກກະຕິດີ.

Continue reading “ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ…ແມ່ນ​ຫຍັງ?”

ມະນຸດຕ້ອງປົກປ້ອງທັມຊາດ

Logo-Humanity & Natureວິທະຍຸເອເຊັຍເສລີ: 18 ກຸມພາ 2016

ເຄືອຂ່າຍ ອົງການ ຈັດຕັ້ງ ທາງສັງຄົມ ຈາກ ຫຼາຍປະເທດ ໃນຂົງເຂດ ອາຊຽນ ທີ່ ເຂົ້າຮ່ວມ ງານເສວະນາ ເຣື້ອງ ຄວາມສັມພັນ ຣະຫວ່າງ ມະນຸດ ກັບ ທຳມະຊາດ ຊຶ່ງ ຈັດຂຶ້ນ ຢູ່ ຈຸລາລົງກອນ ມະຫາວິທຍາລັຍ ປະເທດໄທ ໃນ ວັນທີ 17 ກຸມພາ 2016 ເຫັນພ້ອມ ນໍາກັນວ່າ ມະນຸດ ຕ້ອງປົກປັກ ຮັກສາ ທັມຊາດ.

ຍານາງ ອຶງ ຊຸຍເມັງ ພັລຍາ ຂອງທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ຜູ້ກໍ່ຕັ້ງ ສູນ ອົບຮົມ ຮ່ວມພັທນາ ຫຼື PADETC ໃຫ້ສຳພາດ ກັບ ວິທຍຸ ເອເຊັຽເສຣີ ຢູ່ໃນງານ ເສວະນາ ນັ້ນວ່າ ມະນຸດ ກັບ ທຳມະຊາດ ບໍ່ສາມາດ ແຍກອອກ ຈາກກັນໄດ້ ແລະ ມະນຸດ ຕ້ອງປົກປັກ ຮັກສາ ທຳມະຊາດ:

“ມະນຸດ ເປັນສ່ວນນຶ່ງ ຂອງ ທຳມະຊາດ ອັນນີ້ ກໍຜ່ານ ປະສົບການ ຊີວິດ ຂອງ ສົມບັດ ເອງ ເພາະວ່າ ເພິ່ນເປັນ ລູກຊາວນາ, ເຂົ້າ ກໍມາແຕ່ດິນ, ດິນ ກໍຕ້ອງ ອາສັຍນ້ຳ, ມີນ້ຳ ມີເຂົ້າ ມີປາ ຈຶ່ງມີອາຫານ ລໍ່ລ້ຽງຊີວິດ, ປ່າໄມ້ ໄດ້ໄມ້ ຈຶ່ງໄດ້ ເຮືອນຊານ. ເພິ່ນຢາກໃຫ້ ຄົນລຸ້ນໃຫມ່ ນຶກເຖິງ ບຸນຄຸນ ຂອງ ທຳມະຊາດ”. Continue reading “ມະນຸດຕ້ອງປົກປ້ອງທັມຊາດ”

ຄະນະກຳມາທິການສິດທິມະນຸດອາຊຽນ (AICHR)…ແມ່ນຫຍັງ?

AICHRພາກສະເໜີ

ໃນປີ 2007, ລັດສະມາຊິກຂອງອາຊຽນໄດ້ຮັບຮອງເອົາກົດບັດອາຊຽນ. ໃນມາດຕາ 14 ຂອງກົດບັດກໍ່ໄດ້ກຳນົດວ່າອາຊຽນຈະສ້າງຕັ້ງ “ອົງກອນສິດທິມະນຸດຂື້ນ”.

ໃນປີ 2009 ກອງປະຊຸມລະດັບລັດຖະມົນຕີອາຊຽນກໍ່ໄດ້ຮັບຮອງເອົາລະບຽບການຂອງຄະນະກຳມາທິການສິດທິມະນຸດອາຊຽນ (AICHR). ໃນລະຫວ່າງກອງປະຊຸມສຸດຍອດຄັ້ງທີ 15 ທີ່ຈັດຂື້ນໃນປະເທດໄທໃນເດືອນ ຕຸລາ 2009, ບັນດາຜູ້ແທນຄະນະກຳມາທິການສິດທິມະນຸດອາຊຽນຈາກ 10 ປະເທດກໍ່ໄດ້ຮັບການແຕ່ງຕັ້ງຂື້ນໂດຍປະເທດລະໜຶ່ງຄົນ. ຕໍ່ມາຄະນະກຳມາທິການສິດທິມະນຸດອາຊຽນກໍ່ໄດ້ຮັບການເປີດຕົວ ແລະ ດຳເນີນງານຢ່າງເປັນທາງການ.

ຄະນະກຳມາທິການສິດທິມະນຸດແມ່ນເປັນອົງກອນທີ່ມີໜ້າທີ່ຮັບພິຊອບລວມດ້ານການສົ່ງເສີມ ແລະ ປົກປ້ອງສິດທິມະນຸດໃນອາຊຽນ. ໃນຖານະທີ່ເປັນອົງກອນເພື່ອການສົ່ງເສີມສິດທິມະນຸດໃນພາກພື້ນ, ອົງກອນດັ່ງກ່າວແມ່ນມີພັນທະໜ້າທີ່ໃນການປະສານງານ ແລະ ຮ່ວມມືກັບອົງກອນອື່ນໆທີ່ດຳເນີນງານດ້ານສິດທິມະນຸດຢ່າງໃກ້ສິດ. ຄະນະກຳມາທິການສິດທິມະນຸດປຽບເໝືອນກັບເປັນອົງກອນພາກລັດຖະບານທີ່ໃຫ້ຄຳປຶກສາຫາລື. Continue reading “ຄະນະກຳມາທິການສິດທິມະນຸດອາຊຽນ (AICHR)…ແມ່ນຫຍັງ?”

ປະທານອາຊຽນ…ມີພາລະບົດບາດແນວໃດແດ່?

ພາກສະເຫນີ

ASEAN logo 2016ກົດບັດອາຊຽນໄດ້ກຳນົດໃຫ້ບັນດາປະເທດສະມາຊິກຜັດປ່ຽນກັນເປັນປະທານຂອງອາຊຽນ. ການຜັດປ່ຽນກັນເປັນປະທານຂອງອາຊຽນແມ່ນຈະໄດ້ໝຸນວຽນກັນທຸກໆປີໂດຍອີງຕາມການລຽງຕາມຕົວອັກສອນທີ່ມີຊື່ປະເທດສະມາຊິກຕາມຕົວອັກສອນແບບພາສາອັງກິດ.

ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ດີ, ໃນອາດີດທີ່ຜ່ານມາກໍ່ໄດ້ມີບາງຕົວຢ່າງທີ່ມີບາງປະເທດສະມາຊິກຂອງອາຊຽນໄດ້ຕອບຮັບການຜັດປ່ຽນເປັນປະທານ ແລະ ບາງປະເທດສະມາຊິກກໍ່ໄດ້ປະຕິເສດທີ່ຈະຮັບພັນທະດັ່ງກ່າວ. ຕົວຢ່າງໃນກໍລະນີຂອງປະເທດມຽນມາທີ່ໄດ້ປະຕິເສດທີ່ຈະຮັບເປັນປະທານອາຊຽນຕັ້ງແຕ່ປີ 2006-2014. ດ້ວຍເຫດຜົນທີ່ມີກໍ່ຄືວ່າປະເທດມຽນມາມີຄວາມຢ້ານກົວບັນດາປະເທດຈາກທາງຕາເວັນຕົກທີ່ອາດຈະຂັດ ຂວາງກອງປະຊຸມທີ່ຈັດຂຶ້ນໃນມຽນມາ ແລະ ມັນຈະນຳຜົນກະທົບທາງລົບມາໃຫ້ປະເທດມຽນມານຳອີກ. ໃນປີ 2011 ປະເທດອິນໂດເນເຊຍກໍ່ໄດ້ທຳການຂໍຜັດປ່ຽນເປັນປະທານກັບປະເທດບຣູໄນເນື່ອງມາຈາກປະເທດອິນໂດເນເຊຍຈະມີພັນຫຼາຍຢ່າງລວມທັງເລື່ອງການຈັດກອງປະຊຸມຕ່າງໆເພາະວ່າປະເທດອິນໂດເນເຊຍຈະເປັນທັງປະທານອາຊຽນ ແລະ ປະທານກຸ່ມເອເປ໊ກ (APEC) ໃນປີດຽວກັນກໍ່ຄື ປີ 2013 ນັ້ນເອງ.

ໃນປີ 1976 ປະເທດອິນໂດເນເຊຍເປັນປະເທດທຳອິດທີ່ເປັນປະທານອາຊຽນ. ປະເທດລາວແມ່ນຈະເປັນປະທານອາຊຽນອີກໃນປີ 2016 ທີ່ຮັບຊ່ວງຕໍ່ມາຈາກປະເທດມາເລເຊຍທີ່ເປັນປະທານໃນຄັ້ງລ່າສຸດ. Continue reading “ປະທານອາຊຽນ…ມີພາລະບົດບາດແນວໃດແດ່?”

ປະເທດດ້ອຍພັດທະນາ (LDC)…ແມ່ນຫຍັງ?

ຄວາມເປັນມາ ແລະ ມາດຖານ

ການຈັດປະເພດຂອງປະເທດດ້ອຍພັດທະນາ (LDC) ແມ່ນໄດ້ຖືກກຳນົດຂຶ້ນໂດຍອົງການສະຫະປະຊາຊາດໃນປີ 1971. ຈຸດປະສົງຫຼັກກໍ່ແມ່ນເພື່ອເສີມຂະຫຍາຍການສະຫນັບສະຫນູນບັນດາປະເທດທີ່ກໍາລັງປະເຊີນກັບບັນຫາທີ່ຮ້າຍແຮງ ແລະ ຍາວນານເພື່ອໃຫ້ປະເທດເຫລົ່ານັ້ນໄດ້ມີການຂະຫຍາຍຕົວທາງເສດຖະກິດ ແລະ ມີການພັດທະນາ.

ເງື່ອນໄຂທີ່ເຮັດໃຫ້ຕົກໃນສະຖານະພາບດ້ອຍພັດທະນາແມ່ນມີການປ່ຽນແປງຕະຫຼອດເວລາ. ປັດຈຸບັນແມ່ນອິງໃສ່:

  • ລາຍຮັບແຫ່ງຊາດ (GNI): ລາຍຮັບສະເລ່ຍຕໍ່ຫົວຄົນຫນ້ອຍກ່ວາ $ 1,035 (ມາດຕະຖານໃນປີ 2015).
  • ດັດຊະນີຊັບພະຍາກອນມະນຸດ (HAI): ອີງຕາມຕົວຊີ້ວັດຂອງການຂາດອາຫານ, ອັດຕາການຕາຍຂອງເດັກ ຕ່ຳກ່ວາ 5 ປິ, ອັດຕາການເຂົ້າໂຮງຮຽນຊັ້ນມັດທະຍົມ, ແລະ ອັດຕາການຮູ້ຫນັງສືຂອງຜູ້ໃຫຍ່.
  • ດັດຊະນີຄວາມສ່ຽງທາງເສດຖະກິດ (EVI): ອີງຕາມຕົວຊີ້ວັດຂອງຂະຫນາດປະຊາກອນ, ຄວາມຫ່າງໄກສອກ ຫຼີກ, ຄວາມບໍ່ແນ່ນອນຂອງການຜະລິດກະສິກໍາ ແລະ ການສົ່ງອອກ, ຜົນກະທົບຂອງໄພພິບັດທໍາມະຊາດ, ແລະ ອື່ນໆ.

Continue reading “ປະເທດດ້ອຍພັດທະນາ (LDC)…ແມ່ນຫຍັງ?”

ສປປ ລາວ ໃນປີ 2016: ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ ແລະ ວຽກງານຂອງທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ

ຂຽນໂດຍ Kearrin Sims

ການນຳສະເໝີຄວາມເປັນມາ

Logo Please-return-Sombath-Safelyປີ 2016 ຈະເປັນປີທີ່ຄົບຮອບ 20 ປີນັບຕັ້ງແຕ່ລັດຖະບານແຫ່ງ ສປປ ລາວ (ລັດຖະບານລາວ) ປະກາດເຖິງເປົ້າຫມາຍຂອງຕົນເປັນຄັ້ງທຳອິດທີ່ຈະບຸກບືນໃຫ້ຕົນເອງພົ້ນຈາກສະຖານະພາບການເປັນປະເທດດ້ອຍພັດທະນາ (LDC) ພາຍໃນປີ 2020.ໃນເວລານັ້ນ, ມີຫລາຍອັນໃດ້ປ່ຽນແປງ. ໂດຍມີຂໍ້ຍົກເວັ້ນໃນສອງສາມປີໃນຊ່ວງ 1977 ທີ່ເກີດວິກິດທາງການເງິນອາຊີ, ຫຼັງຈາກນັ້ນມາ ເສດຖະກິດຂອງລາວກໍ່ມີການຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງເຂັ້ມແຂງ ແລະ ໃນປີ 2011 ທະນາຄານໂລກໄດ້ຍົກສະຖານະຂອງປະເທດລາວຂຶ້ນຈາກສະຖານະການເປັນປະເທດທີ່ມີລາຍໄດ້ຕ່ຳມາເປັນປະເທດທີ່ມີລາຍໄດ້ຕຳ່ປານກາງ.2 ການລົງທຶນຕ່າງປະເທດກໍ່ໄດ້ຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງໄວວາ ແລະ ເປົ້າຫມາຍການພັດທະນາສະຫັດສະວັດຂອງປະເທດ (MDG) ກໍ່ມີຄວາມຄືບຫນ້າຢ່າງເຂັ້ມແຮງ. ຍ້ອນເຫດຜົນທີ່ວ່ານີ້ ອົງການ UNDP ໄດ້ຈັດປະເທດລາວໃຫ້ເປັນປະເທດທີ່ສົບຜົນສໍາເລັດຫຼາຍທີ່ສຸດເປັນອັນດັບທີ 6 ທີ່ມີການປັບປຸງ ແລະ ພັດທະນາຊັບພະຍາກອນມະນຸດໃນໄລຍະ 40 ປີທີ່ຜ່ານມາ.3

ຄຽງຄູ່ກັບຄວາມຄືບຫນ້າທາງເສດຖະກິດທີ່ກ່າວມານັ້ນ, ມັນກໍ່ຍັງມີຫລາຍເລື່ອງທີ່ຈະນຳມາສະເໜີໃຫ້ຮັບຮູ້ກ່ຽວກັບການພັດທະນາຢູ່ໃນ ສປປ ລາວ ນຳອີກ. ສິ່ງທີ່ກ່ຽວຂ້ອງນັ້ນກໍ່ແມ່ນເລື່ອງຂອງຄວາມບໍ່ເທົ່າທຽມໃນສັງຄົມທີ່ແຜ່ຂະຫຍາຍ, ຄວາມເຊື່ອມໂຊມຂອງສິ່ງແວດລ້ອມຢ່າງຮ້າຍແຮງ, ມີການລ່ວງລະເມີດສິດທິມະນຸດ, ມີການສໍ້ລາດບັງຫຼວງໃນຂະແຫນງການຂອງລັດ ແລະ ເອກະຊົນ, ອັດຕາການຕາຍຂອງແມ່ ແລະ ການຂາດສານອາຫານແມ່ນຍັງສູງ, ມີການເວນຄືນທີ່ດິນ, ບັງຄັບໃຫ້ປະຊາຊົນໃຫ້ຍົກຍ້າຍຖິ່ນຖານ ແລະ ກໍ່ມີຄວາມຂັດແຍ່ງກັບປະເທດເພື່ອບ້ານ ເນື່ອງຈາກບັນຫາການສ້າງເຄື່ອນໄຟຟ້າໃນແມ່ນຳ້ຂອງ.4 ສິ່ງທີ່ກ່າວມານັ້ນແມ່ນຕິດພັນກັບບັນຫາທີ່ຈະພາໃຫ້ເກີດຄວາມທຸກຍາກໃນຮູບແບບໃຫ່ມ ແລະ ສ້າງຊື່ສຽງໃນທາງລົບໃຫ້ແກ່ປະເທດຊາດ. Continue reading “ສປປ ລາວ ໃນປີ 2016: ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ ແລະ ວຽກງານຂອງທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ”

ຈົດໝາຍ ເປີດ ຊອງ ເຖີງ ຣັຖະລົນຕຣີ ກະຊວງ ຕ່າງ ປະເທດ ສະຫະຣັດ ອະເມຣິກາ ທ່ານ ຈອນ ແຄຣີ

FIDH/LMHR: 22 ມົກະຣາ 2016

ທ່ານ ຣັຖະມົນຕຣີ,

LMHR logoສະຫະພັນ ສາກົນ ເພື່ອ ສິດທິະນຸດ ແລະ ຂະບວນການ ລາວ ເພື່ອ ສິດທິ ມະນຸດ ຂໍ ຮຽນ ທ່ານ ຈົ່ງ ໄດ້ ຢິບຍົກ ເອົາ ບັນຫາ ສໍາຄັນ ດ້ານ ສິດທິ ມະນຸດ ຂື້ນ ສົນທະນາ ເນື່ອງໃນ ໂອກາດ ການ ຢ້ຽມຢາມ ສປປ ລາວ ຢ່າງ ເປັນ ທາງ ການ ໃນ ວັນທີ 25 ມົກະຣາ ທີ່ ຈະ ມາ ເຖີງນີ້ ທີ່ ນະຄອນ ວຽງຈັນ, ຊື່ງ ບັນຫາ ດັ່ງກ່າວນີ້ ບໍ່ຖຶກ ຮັບຮູ້ ຈາກ ທາງການ ວຽງຈັນ ນານໂພດ ແລ້ວ.

ສປປ ລວ ມີ ລະບອບ ການ ປົກຄອງ ແບບ ກົດຄີ່ ຄວບຄູມ ທີ່ ຮູນແຮງ ທີ່ ສຸດ ໃນ ພາກ ເອເຊັຽ ຕາວັນອອກ ສຽງໄຕ້. ຜູ້ນໍາ ຂອງ ພັກໂທນ ຍັງສຶບຕໍ່ ລະເມີດ ຢ່າງ ຮ້າຍກາດ ຕໍ່ ສິດທິ ຂາວສານ, ຕໍ່ ເສຣີພາບ ດ້ານ ຊູມນູມ ແລະ ປະທວ້ງ ໂດຍ ສັນຕິວິທີ ໃນ ທົ່ວ ປະເທດ. ທາງການ ຍັງ ບໍ່ ລົດລະ ໃນການ ປະຫັດປະຫານ ນາບຂູ່ ພວກ ສາສນາ ກູ່ມນອ້ຍ ໂດຍ ໄດ້ ຈັບຕົວ ຊາວ ຄຣີສຈຽນ ຫລາຍຄົນ ໃນ ຫລາຍ ກູ່ມ ໃນທອ້ງ ປີ 2015.

FIDH-Logoກໍຣະນີ ຫາຍ ສາບສູນ ແບບ ຖືກ ບັງຄັບ ຍັງຄົງ ສືບຕໍ່ ໂດຍ ຜູ້ ກໍ່ ກະທໍາພິດ ຈະບໍ່ ຖືກ ລົງໂທດ. ທາງການ ສປປ ລາວ ປະຕິເສດ ສເມີ ມາ, ບໍ່ ຍອມ ເປີດ ເຜີຍ ຂໍ້ ຄວາມ ເຖີງ ຜູ້ ທີ່ ໄດ້ ຮັບເຄາະ ໃນ ການ ຫາຍ ສາບສູນ ແບບ ຖືກ ບັງຄັບ. ມາເຖີງ ມື້ນີ້, ຍັງ ບໍ່ ມີ ໃຜ ຊາບ ເຖີງ ຊາຕາກັມ ຂອງ, ຢ່າງ ນອ້ຍ 13 ຄົນ, ຊື່ງ ໃນ ນັ້ນ, ມີ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ, ຜູ້ນໍາ ອົງການ ຈັດຕັ້ງ ທາງ ສັງຄົມ, ທີ່ ຖືກ ລອບຈັບ ຕົວໄປ ທີ່ ປອ້ມ ຄໍາລວດ ແຫ່ງ ນື່ງ ທີ່ ນະຄອນ ວຽງຈັນ ໃນ ແລງ ວັນທີ 15 ທັນວາ 2012. ຣັຖະບານ ສປປ ລາວ ພົບກັບ ຄວາມ ລົ້ມເຫລວ ໃນ ການ ສືບສວນ ຢ່າງ ຄັກແນ່, ຢ່າງ ລົງເລິກ ແລະ ແຈ້ງຂາວ ເຖີງ ກໍຣະນີ ຫາຍ ສາບສູນ ແບບ ຖືກ ບັງຄັບ ດັ່ງກ່າວ. ພວກ ຂ້າພະເຈົ້າ ຂໍ ຮຽກຮອ້ງ ໃຫ້ ທ່ານ ຣັຖະມົນຕຣີ ຈົ່ງທວງ ໄຫ້ ທາງການ ສປປ ລາວ ເລັ່ງລັດ ການ ສືບສວນ ເຖີງ ຊາຕາກັມ ຂອງ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ.

ຜູ້ໃດ ມີ ແນວຄິດ ຄັດຄ້ານ, ຕິຕຽນ ພັກ ລັດ ຍອ່ມ ຖຶກ ຂັງຕົວ ເຊັ່ນ ຄະນະ ຜູ້ນໍາ ຂະບວນການ ນັກ ສຶກສາ, ທອງປະເສີດ ເກື້ອກູນ ແລະ ທ່ານ ແສງອາລູນ ແພງພັນ ທີ່ ຍັງ ຖຶກ ກັກຂັງ ໃນ ຄຸກ ຊໍາເຄ້ ທີ່ ນະຄອນ ວຽງຈັນ. ຄະນະ ດັ່ງກ່າວ ຖຶກ ຈັບຕົວ ທີ່ ນະຄອນ ວຽງຈັນຄັ້ງ ເດືອນ ຕຸລາ 1999, ໃນ ຂະນະ ຕຽມການ ປະທວ້ງ ໂດຍ ສັນຕິ ວິທີ, ເພື່ອ ຮຽກທວງ ເອົາ ປະຊາທິະໄຕ, ຍຸດຕິທັມ ດ້ານ ສັງຄົມ ແລະ ການ ເຄົາຣົບ ສິດທິ ມະນຸດ. ນອກ ຈາກ ນັ້ນ ຜູ້ ຖຶກ ຈໍາຄຸກ ກໍ່ ຍັງ ມີ ທ່ານ ບູນທັນ ທັມມະວົງ ອິກ ນັກ ປະຊາທິປະໄຕ, ເຊື້ອຊາດ ລາວ, ສັດຊາດ ໂປແລນ, ຖຶກ ໂທດ ຈໍາຄຸກ 4 ປີ 9ເດືອນ ໃນ ຂໍຫາ ຕອ້ງຕິ ຣັຖະບານ ສປປ ລາວ ທາງ ເຟສບູກໍ. ສະຫະຣັດ ອະເມຣິກາ ບໍ່ ໄດ້ ລົດລະ ໃນ ການ ຮຽກຮອ້ງ ໃຫ້ ປອ່ຍຕົວ ຝ່າຍ ຄັດຄ້ານ ໃນ ກູ່ມ ປະເທດ ເອເຊັຍ ພາກ ຕາເວັນ ອອກ ສຽງໄຕ້. ດັ່ງນັ້ນ, ພວກ ຂ້າພະເຈົ້າ ຈື່ງ ຂໍ ຮອ້ງ ໃຫ້ ທ່ານ ຈົ່ງໄດ້ ທວງໃຫ້ ຣັຖະບານ ສປປ ລາວ ປອ່ຍຕົວ ນັກໂທດ ການເມືອງ ທຸກຄົນ, ຢ່າງ ຮີບດວ່ນ ແລະ ໂດຍ ບໍ່ມີ ເງື່ອນໄຂ.

ປະເດັນ ສຸດທ້າຍ, ບໍ່ມີ ຊ່ອງວ່າງ ໃຫ້ ອົງການ ຈັດຕັ້ງ ທາງ ສັງຄົມ ພົລະເຮືອນ ລາວ ສາມາດ ປະຕິບັດ ກິດຈະການ ທາງດ້ານ ສິດທິ ມະນຸດ ໄດ້. ຄວາມ ຢ້ານກົວ ແບບ ສັ່ນ ຊະເທືອນ ທີ່ ເກີດຂື້ນ ຫລັງ ຈາກ ກໍຣະນີ ຫາຍ ສາບສູນ ແບບ ຖຶກ ບັງຄັບ ຂອງ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ໄດ້ ຖຶກ ຕາມ ໄປ ດວ້ຍ ການ ປາບປາມ ອິກ ຍຸກໃໝ່. ໃນ ປີ 2015, ທາງການ ສປປ ລາວ ເລີ້ມ ຈໍາກັດ ຜູ້ໃດ ທີ່ ສວຍໄຊ້ ເຄື່ອຄ່າຍ ອີນເທີແນດ ເພື່ອ ຕອ້ງຕິ ຣັຖະບານ ຫລື ເຜີຍ ເຖີງ ການ ສໍ້ຣາຊ ບັງຫລວງ.

ພວກ ຂ້າພະເຈົ້າ ຫວັງ ຢ່າງ ຍີ່ງ ວ່າ, ໄນ ໂອກາດ ການ ຢ້ຽມຢາມ ຄັ້ງນີ້, ທ່ານ ຣັຖະມົນຕຣີ ຈະ ເຮັດ ໃຫ້ ຜູ້ນໍາ ສປປ ລາວ ເຂົ້າໃຈວ່າ, ການ ພົວພັນ ທີ່ດີ ແລະ ເປັນ ປໂຍດ ລະຫວ່າງ ສອງ ຝ່າຍ ຈະ ຕອ້ງ ມີ ເງື່ອນໄຂ ໃນ ການ ເຄົາຣົບ ສິດທິ ມະນຸດ ແລະ ເສຣີພາບ ແບບ ພື້ນຖານ ໂດຍ ທາງການ ວຽງຈັນ.

ພວກ ຂ້າພະເຈົ້າ ຂໍ ສແດງ ຄວາມ ຂອບອົກ ຂອບໃຈ ມາ ຍັງ ທ່ານ ທີ່ ຈະ ໃຫ້ ຄວາມ ສໍາຄັນ ຕໍ່ ບັນຫາ ອັນ ສໍາຄັນ ນີ້.

ດ້ວຍ ຄວາມ ນັບຖື ຢ່າງ ສູງ

ກາຣີມ ລາຮິດຊີ້
ປະທານ FIDH

ວະນິດາ ເທພສຸວັນ
ປະທານ ຂລສມ

ເຖິງລຸງສົມບັດ…ຈາກໄວໜຸ່ມທີ່ນັບຖື

OLYMPUS DIGITAL CAMERAເຖິງລຸງສົມບັດທີ່ນັບຖື,

ຫວັງວ່າລຸງຈະສະບາຍດີ, ຫ້າປີກ່ອນໜ້ານີ້ຫຼານໄດ້ເຂົ້າໄປຂໍຄຳປຶກສານຳລຸງຫຼາຍຄັ້ງໃນໄລຍະທີ່ຫຼານເລີ່ມວຽກ ໃໝ່ ແລະ ບໍ່ເຄີຍມີຈັກຄັ້ງເລີຍທີ່ລຸງຈະປະຕິເສດໃນການໃຫ້ຄຳປຶກສາ, ເຖິງວ່າລຸງຈະຄາວຽກຫຼາຍປານໃດກໍຕາມລຸງ ກໍຈະຫາເວລາໃຫ້ຫຼານສະເໝີ ແຕ່ມີຂໍ້ຫ້າມອັນດຽວຄື ຕ້ອງບໍ່ຖືກເວລາດຽວກັນກັບຊົ່ວໂມງນັດຕີປິງປອງຂອງລຸງກໍພໍ, ຫຼານຈື່ສະເໝີ ແລະ ຍິ້ມທຸກຄັ້ງທີ່ຄິດເຖິງປະໂຫຍກນີ້. ຜ່ານມາເຖິງວ່າຫຼານຈະບໍ່ໄດ້ພົວພັນວຽກ ໂດຍກົງກັບລຸງ ແຕ່ກັບໄດ້ຮັບຄຳປຶກສາໃນການແກ້ໄຂບັນຫາ ແລະ ຮູ້ສຶກໄດ້ຮັບການຊຸກຍູ້ເບື້ອງຫຼັງສະເໝີເມື່ອຕ້ອງການ.

ຜ່ານໄປສາມປີແລ້ວທີ່ຫຼານບໍ່ຮູ້ວ່າຕອນນີ້ລຸງຢູ່ໃສແຕ່ຫຼານຍັງຈື່ປະໂຫຍກໜຶ່ງເຊິ່ງເປັນປະໂຫຍກທີ່ລຸງໄດ້ບອກ ຫຼານໄລຍະທຳອິດທີ່ພົບລຸງຄື: “ໃຫ້ຫຼານເປັນນຳ້ເຄິ່ງຈອກ ຫຼື ເປັນນຳ້ເກືອບເຕັມຈອກສະເໝີ, ຢ່າເປັນນຳ້ເຕັມຈອກ”. ການເປັນນຳ້ບໍ່ເຕັມຈອກນີ້ແມ່ນເພື່ອໃຫ້ມີບ່ອນຫວ່າງເຫຼືອເພື່ອຮັບສິ່ງທີ່ເປັນປະໂຫຍດ ແລະ ເປີດກວ້າງຮັບສິ່ງທີ່ຖືກ ຕ້ອງ ແລະ ແນວຄວາມຄິດໃໝ່ເພື່ອຄວາມກ້າວໜ້າ ແລະ ສ້າງກຳລັງໃຈໃຫ້ຕົນເອງ, ສ່ວນສິ່ງທີ່ບໍ່ເໝາະສົມຫຼືບໍ່ຖືກ ຕ້ອງນັ້ນໃຫ້ຫຼານເທອອກເພື່ອບໍ່ໃຫ້ສືບຕໍ່ຜິດພາດ, ເພື່ອປັບປຸງຕົນເອງ ແລະ ເລີ່ມຕົ້ນສິ່ງໃໝ່ທີ່ດີກວ່າ. ຫຼານຈື່ປະ ໂຫຍກນີ້ໄດ້ດີ ແລະ ທົບທວນມັນສະເໝີໂດຍສະເພາະເວລາພົບບັນຫາ.

ຜ່ານໄປສາມປີແລ້ວສິ່ງທີ່ລຸງໄດ້ສັ່ງສອນນັ້ນບໍ່ພຽງແຕ່ຫຼານເທົ່ານັ້ນທີ່ຈື່ຈຳແຕ່ຍັງມີອີກຫຼາຍຄົນທີ່ຫຼານໄດ້ພົບ ແລະ ຫຼານກໍໄດ້ຟັງເລື່ອງລາວຂອງພວກເຂົາທີ່ເຕີບໂຕ ແລະ ພັດທະນາຈາກສິ່ງທີ່ລຸງໄດ້ໃຫ້ແນວຄິດໄວ້ ແລະ ພວກເຂົາກໍຈື່ຈຳເລື່ອງລາວເຫຼົ່ານັ້ນໄດ້ສະເໝີເຊັ່ນດຽວກັນ. ເວລາຜ່ານໄປນັ້ນບໍ່ໄດ້ເຮັດໃຫ້ວຽກງານທີ່ລຸງພັດທະນາໄວ້ ນັ້ນສູນຫາຍໄປ ແຕ່ວຽກງານດັ່ງກ່າວຍັງດຳເນີນຕໍ່ໂດຍຄົນລຸ້ນໃໝ່ທີ່ລຸງລົງເຫື່ອແຮງສ້າງ ແລະ ໃຫ້ໂອກາດໃນການພັດ ທະນາຕົນເອງຈົນພວກເຮົາເຂັ້ມແຂງ ແລະ ສາມາດດຳເນີນວຽກງານດ້ວຍຕົວຂອງພວກເຮົາເອງ.

ຫຼານເອງຢາກຂອບໃຈລຸງອີກຄັ້ງຜ່ານຈົດໝາຍສະບັບນີ້ທີ່ໄດ້ໃຫ້ແນວຄວາມຄິດດີໆໄວ້ໃຫ້ກັບຫຼານ, ຂອບໃຈທີ່ ລຸງໄດ້ສ້າງຜົນງານທີ່ໜ້າປະທັບໃຈ ແລະ ເປັນປະໂຫຍດຕໍ່ສັງຄົມໄວ້ໃຫ້ຫຼານໄດ້ຮຽນຮູ້ເພື່ອປັບມານຳໃຊ້, ຂອບໃຈລຸງ ທີ່ໃຫ້ໂອກາດໄວໜຸ່ມໃນການພັດທະນາ ແລະ ຂອບໃຈທີ່ຫຼານໄດ້ມີໂອກາດໄດ້ພົບລຸງ. ສຸດທ້າຍນີ້, ຫຼານຫວັງວ່າສິ່ງທີ່ ລຸງສ້າງໄວ້ນັ້ນຈະສືບຕໍ່ຂະຫຍາຍຜົນກວ້າງຂຶ້ນເພື່ອປະກອບສ່ວນໃນການພັດທະນາສັງຄົມ ແລະ ຄົນລຸ້ນໃໝ່.

ດ້ວຍຄວາມນັບຖື ແລະ ຮັກແພງ,

ໄວໜຸ່ມທີ່ນັບຖືແນວຄວາມຄິດຂອງລຸງ